Po szczycie NATO w Hadze
KATEGORIA:
5% PKB na obronność do 2035 r. i potwierdzenie obowiązywania artykułu 5. traktatu północnoatlantyckiego – oto najważniejsze ustalenia haskiego szczytu NATO (24–25 czerwca). Spotkanie w Hadze było pierwszym tego typu wydarzeniem po wyborze Marka Ruttego na sekretarza generalnego NATO. Polskę reprezentował prezydent Andrzej Duda, dla którego było to ostatnie wydarzenie tej rangi – na przyszłorocznym szczycie w Turcji nasz kraj będzie reprezentował nowy prezydent Karol Nawrocki. Do stolicy Holandii udali się również ministrowie: obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz i spraw zagranicznych Radosław Sikorski.
W końcowej deklaracji szczytu sojusznicy zobowiązali się do wydawania na obronność co najmniej 5% PKB w ciągu najbliższych 10 lat (wcześniejszym celem było ustalone w 2014 r. 2% PKB na ten cel). To ukłon w stronę prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa, który domaga się od państw europejskich wyższych nakładów na obronność. Na ustalony pułap wydatków składa się m.in. 3,5% PKB na cele typowo wojskowe oraz 1,5% PKB na inne potrzeby związane z bezpieczeństwem – to m.in. infrastruktura czy obrona cywilna. Celem jest budowa europejskich zdolności obronnych, jednak szczyt przypadł na okres eskalacji konfliktu na Bliskim Wschodzie. Na 10 dni przed rozpoczęciem spotkania Izrael zaatakował cele w Iranie, co spowodowało wymianę ognia między tymi dwoma państwami.
Trump największym wygranym?
Donald Trump wziął udział w szczycie Sojuszu jako prezydent Stanów Zjednoczonych po raz pierwszy od 6 lat. Amerykański przywódca wydawał się jeszcze do niedawna mocno sceptyczny wobec Sojuszu i ostro krytykował europejskich partnerów za niewystarczające – jego zdaniem – nakłady na bezpieczeństwo. Jednak po zakończeniu szczytu w stolicy Holandii można odnieść wrażenie, że Biały Dom jest usatysfakcjonowany podjętymi decyzjami. Amerykańska delegacja podpisała końcową deklarację, w której znalazło się także potwierdzenie zobowiązania do kolektywnej obrony w razie ataku na jedno z państw sojuszniczych.
Mimo to, prezydent Trump gorzko wypowiadał się o postawie Hiszpanii, która jako jedyna zapowiedziała, że nie będzie w stanie spełnić nowego celu, uznając poziom 2% PKB za wystarczający. – Uważam, że to okropne. Wiecie, negocjujemy z Hiszpanią umowę handlową (Hiszpania jako państwo członkowskie UE nie negocjuje umów handlowych bezpośrednio, tego typu porozumienia zawiera w imieniu całej UE Komisja Europejska – przyp. red.). Sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej. I mówię to poważnie. Hiszpania jest jedynym krajem ze wszystkich, który odmawia zapłaty i chce jeździć na gapę, ale będziecie musieli nam to oddać w formie handlu – oświadczył Trump. Zdaniem Madrytu, wzrost wydatków na obronność oznaczałby konieczność cięć wydatków socjalnych. Hiszpania wydaje na bezpieczeństwo najmniej w całym Sojuszu – w zeszłym roku było to zaledwie 1,24% PKB. Ostatecznie dla Hiszpanii udało się wynegocjować wyjątek od nowego celu.
Norweskie F-35 będą chronić polskie niebo
Nie tylko nowe minimum wydatków jest kluczowe dla Polski. Na obronność w zeszłym roku wydaliśmy ponad 4% PKB. W tym planujemy wydać 4,7% PKB, w związku z czym osiągnięcie zaktualizowanego celu nie powinno być problemem.
Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz po zakończeniu szczytu poinformował o nowych uzgodnieniach w sprawie wzmocnienia współpracy między sojusznikami. Swój udział w ochronie polskiego nieba zwiększy Norwegia, która rozmieści samoloty F-35. Siły powietrzne tego kraju dołączą do m.in. Szwedów i Brytyjczyków, którzy biorą udział w polskiej części misji NATO Enhanced Air Policing (ochrona przestrzeni powietrznej nad tzw. wschodnią flanką Sojuszu). Szef MON we wpisie na platformie X (dawny Twitter) przekazał również, że Niemcy zgodziły się przedłużyć stacjonowanie niemieckich systemów obrony przeciwrakietowych Patriot w sąsiedztwie lotniska w Jasionce, które jest hubem logistycznym dla pomocy Ukrainie, do końca tego roku.
Autor: Jacek Dobiański
Źródła: RMF24, OSW, oko.press, NATO, TVN24, Onet
W końcowej deklaracji szczytu sojusznicy zobowiązali się do wydawania na obronność co najmniej 5% PKB w ciągu najbliższych 10 lat (wcześniejszym celem było ustalone w 2014 r. 2% PKB na ten cel). To ukłon w stronę prezydenta Stanów Zjednoczonych Donalda Trumpa, który domaga się od państw europejskich wyższych nakładów na obronność. Na ustalony pułap wydatków składa się m.in. 3,5% PKB na cele typowo wojskowe oraz 1,5% PKB na inne potrzeby związane z bezpieczeństwem – to m.in. infrastruktura czy obrona cywilna. Celem jest budowa europejskich zdolności obronnych, jednak szczyt przypadł na okres eskalacji konfliktu na Bliskim Wschodzie. Na 10 dni przed rozpoczęciem spotkania Izrael zaatakował cele w Iranie, co spowodowało wymianę ognia między tymi dwoma państwami.
Trump największym wygranym?
Donald Trump wziął udział w szczycie Sojuszu jako prezydent Stanów Zjednoczonych po raz pierwszy od 6 lat. Amerykański przywódca wydawał się jeszcze do niedawna mocno sceptyczny wobec Sojuszu i ostro krytykował europejskich partnerów za niewystarczające – jego zdaniem – nakłady na bezpieczeństwo. Jednak po zakończeniu szczytu w stolicy Holandii można odnieść wrażenie, że Biały Dom jest usatysfakcjonowany podjętymi decyzjami. Amerykańska delegacja podpisała końcową deklarację, w której znalazło się także potwierdzenie zobowiązania do kolektywnej obrony w razie ataku na jedno z państw sojuszniczych.
Mimo to, prezydent Trump gorzko wypowiadał się o postawie Hiszpanii, która jako jedyna zapowiedziała, że nie będzie w stanie spełnić nowego celu, uznając poziom 2% PKB za wystarczający. – Uważam, że to okropne. Wiecie, negocjujemy z Hiszpanią umowę handlową (Hiszpania jako państwo członkowskie UE nie negocjuje umów handlowych bezpośrednio, tego typu porozumienia zawiera w imieniu całej UE Komisja Europejska – przyp. red.). Sprawimy, że zapłacą dwa razy więcej. I mówię to poważnie. Hiszpania jest jedynym krajem ze wszystkich, który odmawia zapłaty i chce jeździć na gapę, ale będziecie musieli nam to oddać w formie handlu – oświadczył Trump. Zdaniem Madrytu, wzrost wydatków na obronność oznaczałby konieczność cięć wydatków socjalnych. Hiszpania wydaje na bezpieczeństwo najmniej w całym Sojuszu – w zeszłym roku było to zaledwie 1,24% PKB. Ostatecznie dla Hiszpanii udało się wynegocjować wyjątek od nowego celu.
Norweskie F-35 będą chronić polskie niebo
Nie tylko nowe minimum wydatków jest kluczowe dla Polski. Na obronność w zeszłym roku wydaliśmy ponad 4% PKB. W tym planujemy wydać 4,7% PKB, w związku z czym osiągnięcie zaktualizowanego celu nie powinno być problemem.
Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz po zakończeniu szczytu poinformował o nowych uzgodnieniach w sprawie wzmocnienia współpracy między sojusznikami. Swój udział w ochronie polskiego nieba zwiększy Norwegia, która rozmieści samoloty F-35. Siły powietrzne tego kraju dołączą do m.in. Szwedów i Brytyjczyków, którzy biorą udział w polskiej części misji NATO Enhanced Air Policing (ochrona przestrzeni powietrznej nad tzw. wschodnią flanką Sojuszu). Szef MON we wpisie na platformie X (dawny Twitter) przekazał również, że Niemcy zgodziły się przedłużyć stacjonowanie niemieckich systemów obrony przeciwrakietowych Patriot w sąsiedztwie lotniska w Jasionce, które jest hubem logistycznym dla pomocy Ukrainie, do końca tego roku.
Autor: Jacek Dobiański
Źródła: RMF24, OSW, oko.press, NATO, TVN24, Onet